เมื่อคนในครอบครัวของเรา หรือผู้ป่วยท่านใด เป็นโรคที่ไม่สามารถหายได้เองแล้ว แต่ยังไม่ถึงกับสูญเสียในทันที สิ่งที่ต้องทำหลังจากนั้นก็คือ การดูแลผู้ป่วยแบบ palliative care หรือจะเรียกว่าเป็นการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายก็ได้ เป็นการดูแลให้ดีที่สุดก่อนที่จะจากโลกนี้ไป ซึ่งการดูแลด้วยรูปแบบนี้ มักจะรู้ล่วงหน้าเอาไว้แล้วว่าตัวของผู้ป่วย ไม่สามารถที่จะหายขาด และกลับมาเป็นปรกติได้ สำหรับครอบครัวใดที่กำลังเผชิญกับเหตุการณ์ลักษณะนี้ ลองมาดูขั้นตอนกันก่อน ว่าวิธีการดูและที่ถูกต้องเป็นอย่างไร เพื่อที่จะได้ทำให้ถูกวิธี
หัวใจหลักของการดูแลผู้ป่วยแบบ palliative care
ประเด็นหลักสำคัญในการดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงเสียชีวิตในอนาคต เป็นการดูแลเพื่อให้ตัวของผู้ป่วยมีภาพจิตใจที่ดี ไม่ทุกข์ทรมานก่อนที่จะจากไป เรียกว่าเป็นการบรรเทาทุกนั่นเอง เจ้าหน้าที่พยาบาลไม่ใช่จะดูแลเฉพาะตัวของผู้ป่วยอย่างเดียวเท่านั้น สมาชิกทั้งหมดในครอบครัวก็เช่นกัน เพราะเมื่อไหร่ที่รู้ว่าจะมีการสูญเสีย คนในครอบครัวก็ย่อมเกิดความเสียใจเป็นธรรมดา การที่ผู้ป่วยและสมาชิกในครอบครัว ได้รับการดูแล หรือรู้วิธีการจัดการที่ถูกต้อง ก็จะเป็นการลดความทรมานจากการสูญเสียได้ดีขึ้น
เพราะถ้าหากไม่สามารถรับมือกับการสูญเสียเหล่านี้ได้ ตัวของสมาชิกในครอบครัว ก็อาจจะเกิดผลกระทบอย่างอื่นตามมา เช่นต้องเจอกับภาวะซึมเศร้า เพราะจมอยู่กับความทุกข์เกินไป แต่ถ้ามีความเข้าใจเอาไว้ล่วงหน้า ก็จะช่วยลดความเสี่ยงเหล่านี้ไปได้ ประเภทของผู้ป่วยที่จำเป็นต้องรักษาด้วย การดูแลผู้ป่วยแบบ palliative care ได้แก่ ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็ง ผู้ป่วยที่เป็นโรคร้ายหลายๆ ชนิด ผู้ป่วยที่เป็นคนสูงอายุ เป็นต้น โดยรูปแบบในการรักษาของผู้ป่วยแต่ละแบบนั้น ก็จะมีวิธีการที่แตกต่างกัน เพื่อให้เกิดความเหมาะสมกับลักษณะของตัวผู้ป่วย
รูปแบบในการดูแลรักษาผู้ป่วยระยะสุดท้าย
ในการดูแลรักษาผู้ป่วยระยะสุดท้าย ปัจจุบันมีหลายสถานที่สามารถทำการดูแลรักษาได้ โดยจะแบ่งออกได้ทั้งหมดดังนี้คือ
- ดูและที่โรงพยาบาล เป็นอีกหนึ่งทางเลือกของสมาชิกในบ้าน ถ้าหากไม่ทุนทรัพย์พอที่จะให้นอนที่โรงพยาบาลในระยะยาว ก็ถือว่าเป็นเรื่องที่ดี เพราะว่าอยู่ใกล้กับแพทย์ สามารถที่จะติดตามอาการของผู้ป่วยได้อย่างใกล้ชิด เรียกว่าดูแลได้ตลอด 24 ชั่วโมงเลย สมาชิกในครอบครัวก็จะพลอยอุ่นใจไปด้วยเมื่ออยู่ใกล้กับเจ้าหน้าที่พยาบาล
- ดูแลที่บ้าน เป็นทางเลือกที่เหมาะสมเช่นกัน บางครั้งตัวของผู้ป่วยที่ยินดีที่จะอยู่บ้านมากกว่า เพราะความสบายใจ ได้กลับมาอยู่ในสถานที่ที่คุ้นเคย อีกทั้งสมาชิกในบ้านก็จะได้เห็นหน้ากันทั้งหมด สามารถเข้ามาพบปะพูดคิดกับตัวผู้ป่วยได้ตลอด ไม่เสียเวลาในการเดินทาง ซึ่งมีข้อดีก็คือ อาจทำให้ตัวของผู้ป่วยอาการดีขึ้นกว่าเดิม
สรุป
สิ่งที่สำคัญสุดท้ายของวิธี การดูแลผู้ป่วยแบบ palliative care ก็คือ ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการดูแลนั่นเอง เพราะต้องทำให้ถูกต้องตามวิธีการดูแลด้วย ถึงจะออกมาได้ผลดีที่สุด ดังนั้นถ้าหากตัวของผู้ป่วยไม่ได้รักษาที่โรงพยาบาล สมาชิกในครอบครัวควรทำความเข้าใจ หรือไม่ก็สอบถามกับเจ้าหน้าที่พยาบาลให้เรียบร้อยก่อน เพื่อที่จะได้ทำการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี รวมถึงเป็นการลดความเสี่ยงที่จะเกิดควมผิดพลาดด้วย